Μια ανθολογία με 66 ποιήματα του Βάσου Λυσσαρίδη μεταφρασμένα στα ισπανικά, υπό τον τίτλο «Θα είμαι εδώ», κυκλοφόρησε πριν από μερικές ημέρες στο Μεξικό, σε έκδοση του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Πολιτείας Νουέβο Λεόν (Universidad Autónoma de Nuevo León).
Τη μετάφραση των ποιημάτων έχει κάνει η Γουαδελούπε Φλόρες Λιέρα (Guadeloupe Flores Liera) ενώ η έκδοση συμπίπτει με τα 95χρονα του Β. Λυσσαρίδη, ενός πολιτικού που έχει σφραγίσει με την προσωπικότητά του εδώ και εξήντα χρόνια την κυπριακή πολιτική σκηνή.
«Ο λόγος του Β. Λυσσαρίδη είναι λόγος ποιητικός, αλλά και λόγος πολιτικός και ιστορικός», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, μιλώντας για τη μετάφρασή της, η Γουαδελούπε Φλόρες Λιέρα: «Είναι ένας λόγος που θα βρει θερμή ανταπόκριση στο Μεξικό, όπου ο αγώνας για την ελευθερία και τη δημοκρατία χρειάζεται εμψύχωση και αλληλεγγύη. Το Μεξικό είναι ένας τόπος που αντιμετωπίζει σήμερα τον κίνδυνο του ολοκληρωτισμού και ο Λυσσαρίδης μάς προειδοποιεί συνεχώς γι’ αυτόν τον κίνδυνο».
Βλέπει αναλογίες ή ομοιότητες η μεταφράστρια ανάμεσα στην πατρίδα της και την Κύπρο; «Μα, Ελλάδα, Κύπρος και Μεξικό αποτελούν ένα αδιάσπαστο τρίπτυχο, που αντιπροσωπεύει τις διαχρονικές διεκδικήσεις των λαών και την πίστη στο βάρος και στη σημασία του αγώνα τους. Από τότε που το Μεξικό κέρδισε την ανεξαρτησία του, με όποιον τρόπο κι αν την κέρδισε, τα όπλα και ο λόγος δίνουν την ίδια μάχη, είναι στραμμένα στον ίδιο σκοπό. Και από αυτή την άποψη δεν είναι τυχαίος ο τίτλος της ανθολογίας των ποιημάτων του Λυσσαρίδη: “Θα είμαι εδώ”. Κι ο ποιητής, ας μη μας διαφύγει, θα σπεύσει να προσθέσει: “Ο θάνατος δεν είναι δικαιολογητικό απουσίας”. Αυτό μας έμαθε, αυτό εξακολουθεί να μας μαθαίνει καθημερινά ένας άνθρωπος σαν τον Λυσσαρίδη».
Πώς, όμως, ήρθε σε επαφή με την ποίηση του Β. Λυσσαρίδη η Γουαδελούπε Φλόρες Λιέρα; Τι ήταν αυτό που την έκανε κοινωνό της και πώς αποφάσισε να τη μεταφράσει; «Ήξερα για την προσωπικότητά του, κι επειδή με ενδιέφερε πολύ, πήγα ένα βράδυ στην αίθουσα του “Παρνασσού” να ακούσω μια διάλεξή του. Και ακούγοντάς τον να μιλάει για το Κυπριακό, ήταν σαν να τον άκουσα ξαφνικά να απαγγέλλει στίχους. Τον πλησίασα, του έδωσα γνωριμία και του εξήγησα την εντύπωση που μου είχε δημιουργηθεί. Του πρότεινα να τον μεταφράσω γιατί διέκρινα πως διατηρούσε μια πολύ γνήσια σχέση με την τέχνη (είναι και ζωγράφος) κι εκείνος δέχτηκε. Έτσι ξεκίνησαν όλα».
Η μεταφράστρια σπούδασε στη χώρα της ισπανόφωνη φιλολογία κι έμαθε τα ελληνικά σε σχολή ξένων γλωσσών. Έχει μεταφράσει στα ισπανικά Νίκο Καζαντζάκη, Βασίλη Βασιλικό και πολλούς σύγχρονους κύπριους ποιητές. Σύντομα πρόκειται να κυκλοφορήσει, και πάλι από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου Νουέβο, το «Ζ» του Βασιλικού. Το Πανεπιστήμιο Νουέβο είναι το τρίτο μεγαλύτερο δημόσιο πανεπιστήμιο του Μεξικού και, όπως λέει η Γουαδελούπε Φλόρες Λιέρα, έχει παράδοση στην υποστήριξη ποιοτικών εκδόσεων. Προλογίζοντας την ανθολογία της, η μεταφράστρια θα παρατηρήσει για τον Β. Λυσσαρίδη: «Ο συγγραφέας των ποιημάτων αυτών είναι το παράδειγμα του πολίτη: το άτομο που ανήκει στην πόλη του, στην κοινότητά του και που, με πλήρη συνείδηση του αναστήματός του, μετέχει στην εξέλιξη της κοινωνίας και της πολιτικής, ασκεί τα δικαιώματά του και νιώθει υποχρεωμένος να εκτελεί τα καθήκοντά του. Πάνω απ’ όλα απέναντι στην πατρίδα». Και αλλού: «Είναι ακλόνητα πεπεισμένος πως είναι αναγκαίος ο αγώνας για την υπεράσπιση της δημοκρατίας όπου χρειάζεται, αλλιώς η αυθαιρεσία, η δύναμη και η χρήση της βίας θα συνεχίσουν να απλώνονται σαν λάδι».
Και η λογοτεχνία; Τι ακριβώς θα πρέπει να περιμένουμε σε ένα τέτοιο πλαίσιο από τη λογοτεχνία; «Η λογοτεχνία», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Γουαδελούπε Φλόρες Λιέρα, «δεν είναι φυγή και απόδραση – ένας τρόπος για να περνάμε καλύτερα και πιο ευχάριστα την ώρα μας. Η λογοτεχνία είναι επιστροφή στην πραγματικότητα, μας βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει τριγύρω μας, αλλά και πώς εκδηλώνονται τα γεγονότα υπό συγκεκριμένες συνθήκες».